โครงการส่งเสริมนวัตกรรมแห่งสยาย 100 SID
จากดินเผาโค้งสวรรค์สู่นวัตกรรมระดับชาติเม็ดดินเผามวลเบา
แหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาบ้านโค้งสวรรค์
อำเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำภู เป็นหมู่บ้านที่ผลิตเครื่องปั้นดินเผาด้วยกรรมวิธีการผลิตแบบดั้งเดิม
ทั้งนี้เครื่องปั้นดินเผาบ้านโค้งสวรรค์ได้มีการการผลิตมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503
และมีการจัดตั้งกลุ่มอยู่ในรูปกลุ่มหัตถกรรมเครื่องปั้นดินเผาขึ้นในปี พ.ศ. 2528
เครื่องปั้นดินเผาบ้านโค้งสวรรค์นับว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงของจังหวัด
ที่ได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานราชการหลายแห่ง
และเป็นสินค้าหัตถกรรมตามโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์
นอกจากนี้ยังได้รับการเผยแพร่ข้อมูลผ่านตามสื่อต่างๆรวมถึงทางเว็บไซต์ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
อีกทั้งยังเคยชนะเลิศรางวัลโล่ห์เกียรติยศในงานประกวดผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาระดับประเทศ
โดยผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่มีลักษณะทั่วไปคือกระถางต้นไม้ หม้อดิน และแจกัน
ทั้งนี้ยังขาดผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะเป็นเอกลักษณ์ของหมู่บ้านหรือของจังหวัดอย่างแท้จริง
อีกทั้งในขณะที่วัตถุดิบหลักที่ใช้ในการผลิตคือดินก็ใกล้จะหมดไป
ทั้งนี้เนื่องจากผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่จะมีขนาดใหญ่
แต่ราคาที่ขายค่อนข้างจะต่ำคืออยู่ที 10 – 60 บาทต่อชิ้นเท่านั้น
จึงเป็นการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดไม่คุ้มค่าเท่าที่ควร
จึงได้มีนักวิจัยจากทีมงานทีที ครีเอทีฟ
ได้พัฒนาเครื่องปั้นดินเผาให้มีรูปแบบการใช้งานที่แปลกใหม่ มีมูลค่าสูง
และกระบวนการผลิตไม่ยุ่งยาก เรียกว่าเม็ดดินเผามวลเบา นวัตกรรมเม็ดดินเผา
ที่มีการปรับปรุงคุณสมบัติให้มีความเบา พรุนตัวสูง
โดยใช้ดินผสมกับวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร
และส่วนผสมภายในซึ่งเป็นไส้ของเม็ดดินเผาเป็นอินทรียวัตถุได้แก่กากตะกอนต่างๆ
ที่มีองค์ประกอบเป็นธาตุอาหารสำหรับพืช นอกจากนั้นยังสามารถทำให้มีสีสันได้หลายสี
โดยใช้วัตถุดิบตามธรรมชาติเป็นตัวทำให้เกิดสี และมีรูปทรงได้หลายรูปแบบ หลายขนาด
เม็ดดินเผาเหมาะสำหรับใช้เป็นวัสดุปลูกพืชในกระถางต้นไม้
หรือวัสดุคลุมดินสำหรับปลูกพืชในพื้นที่ทั่วไป
และยังใช้เป็นวัสดุตกแต่งพื้นที่ปลูกต้นไม้ในบ้านเรือน คอนโด ห้างสรรพสินค้า
หรืออื่นๆ ให้มีความสวยงามได้
ทั้งนี้เนื่องจากเป็นเป็นเม็ดดินเผาที่มีความเบาและมีความพรุนตัวสูงจึงทำให้อากาศมีการถ่ายเทได้ดี
นอกจากจะมีธาตุอาหารในตัวเองแล้ว เมื่อธาตุอาหารหมดยังกักเก็บน้ำและธาตุอาหารไว้สำหรับพืชได้ดีเมื่อมีการเติม
จึงส่งผลให้ต้นไม้มีการเจริญเติบโตได้ดีอีกด้วย
เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่มีเวลาดูแลในการให้น้ำ หรือปุ๋ยกับพืช นอกจากนี้เม็ดดินเผามวลเบายังสามารถต่อยอดในการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับให้กลิ่นหอมในสปา
โรงแรมหรือบ้านพักได้ โดยลักษณะรูพรุนขนาดเล็กสามารถดูดซึมน้ำหอมแล้วค่อยๆปล่อยกลิ่นออกมาได้
ซึ่งมีสมบัติเหมือนกับหินภูเขาไฟที่นำเข้าจากต่างประเทศ ซึ่งราคาค่อนข้างสูง
โดยเม็ดดินเผาดังกล่าวได้ส่งเข้าประกวดโครงการส่งเสริมนวัตกรรมแห่งสยาม 100 SID
หนึ่งในโครงการเมืองนวัตกรรมแห่งสยาม (Siam Innovation
District หรือ SID) ภายใต้การดำเนินงานของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ซึ่งเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการจัดตั้งธุรกิจเกิดใหม่
(Seed Fund)และ
ส่งเสริมการเพิ่มศักยภาพในการเติบโตของธุรกิจใหม่ (Scale Up Fund) โดยจะนำผลงานนวัตกรรมของประเทศไปสู่อุตสาหกรรมในกลุ่ม 5 กลุ่มได้แก่ กลุ่มไลฟ์สไตล์ กลุ่มดิจิตอลและหุ่นยนต์
กลุ่มความยั่งยืนทางทรัพยากร(อาหาร พลังงาน และน้ำ) กลุ่มเมืองอัจฉริยะ
และกลุ่มนวัตกรรมการศึกษาโดยนวัตกรรมเม็ดดินเผามวลเบา ได้รับการคัดเลือกให้เป็น 1
ใน 50 ทีม สุดท้าย
จากจำนวนนวัตกรรมทั้งหมดที่ส่งเข้าประกวดมากกว่า 400 นวัตกรรม
นอกจากนั้นยังเป็น 1 ใน 20 ทีมสุดท้ายที่มีโอกาสในการคว้ารางวัล
5 ล้าน สำหรับเป็นทุนในการพัฒนาธุรกิจอีกด้วย
นับว่าเป็นนวัตกรรมที่เกิดจากการต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นจนสามารถสร้างสรรค์ให้เป็นนวัตกรรมระดับชาติได้
